‘เกือกม้า’ คือ โลหะที่ถูกตีและขึ้นรูปเป็นตัวยู (U-Shape) ซึ่งใช้ตอกติดเข้ากับกีบเท้าของม้าเพื่อป้องกันการบาดเจ็บ เพิ่มความสามารถในการเดินและการรับน้ำหนักให้กับม้า สิ่งนี้ไม่เพียงแต่มีประโยชน์กับสัตว์ที่สง่างามและทรงพลังเท่านั้น หากมันยังเกี่ยวพันกับวิถีชีวิตและความเชื่อของผู้คนมายาวนาน โดยเฉพาะในสังคมตะวันตก

            ผู้คนเชื่อกันว่า เกือกม้า เป็นเครื่องรางซึ่งมีพลังวิเศษในการขับไล่ภูติผีปีศาจและคุ้มครองผู้เป็นเจ้าของให้รอดพ้นจากสิ่งชั่วร้าย โดยความเชื่อดังกล่าวนี้มาจากตำนานของนักบุญดันสแตน (Saint Dunstan) ซึ่งถูกเล่าขานสืบต่อกันมาหลายร้อยปี เรื่องราวของตำนานดังกล่าวนี้มีอยู่ว่า...

ภาพ Shoeing the Devil โดย Edward G. Flight 

“The True Legend of St. Dunstan and the Devil” (1848)

ที่มา: www.gutenberg.org

            นักบุญดันสแตนเคยมีอาชีพเป็นช่างตีเหล็กและช่างทำเกือกม้าฝีมือดี อยู่มาวันหนึ่งมีชายแปลกหน้ามาขอให้ท่านตีเกือกม้าให้ ซึ่งท่านได้ล่วงรู้ว่าชายผู้นี้คือปีศาจที่ปลอมตัวเป็นมนุษย์ เนื่องจากบังเอิญเห็นว่าชายแปลกหน้าผู้นี้มีกีบเท้าเหมือนกับม้า ท่านจึงได้จับปีศาจตนนั้นมัดก่อนจะตอกเกือกม้าที่เผาไฟจนเป็นสีแดงด้วยความร้อนลงบนกีบเท้าของปีศาจ ก่อให้เกิดความเจ็บปวดทรมานจนต้องร้องขอความช่วยเหลือ นักบุญดันสแตนตกลงยินยอมที่จะช่วยปีศาจตนนี้ ภายใต้เงื่อนไขหนึ่งข้อ คือ นับจากนี้เจ้าปีศาจจะต้องไม่ย่างกรายเข้าไปในสถานที่ใดก็ตามที่มีเกือกม้าแขวนอยู่ที่หน้าประตู ด้วยความปรารถนาที่จะหลุดพ้นจากความเจ็บปวดเจ้าปีศาจจึงตอบตกลงในทันที นักบุญดันสแตนจึงได้ถอดเกือกม้าออกจากกีบเท้าของปีศาจตนดังกล่าว นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาหน้าประตูบ้าน และร้านรวง ต่างมีเกือกม้าแขวนอยู่เพื่อป้องกันไม่ให้ปีศาจสามารถผ่านเข้ามาภายใน

จี้รูปทรงเกือกม้า

ภาพจาก: Pinterest

            นอกจากนี้ ยังมีความเชื่อที่ว่า เกือกม้า เป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดี การแขวนเกือกม้าไว้ที่บานประตู นอกจากจะช่วยป้องกันภูติผีปีศาจแล้ว ยังนำพาความโชคดีมาสู่ผู้คนที่อยู่ด้านหลังประตูอีกด้วย อย่างไรก็ตาม ลักษณะการแขวนเกือกม้าที่บานประตูยังมีข้อถกเถียงกันอยู่บ้าง ด้วยคนกลุ่มหนึ่งเชื่อว่าการแขวนในลักษณะให้ส่วนโค้งของเกือกม้าอยู่ด้านล่าง (คล้ายตัวยู) จะช่วยกักเก็บความโชคดี ในขณะที่อีกกลุ่มหนึ่งเชื่อว่าการแขวนในลักษณะให้ส่วนโค้งอยู่ด้านบน (คล้ายตัวยูกลับหัว) จะช่วยให้ความโชคดีไหลเทลงสู่ผู้ที่เดินผ่านเข้าออกบานประตูนั้น แต่ไม่ว่าจะแขวนในลักษณะใดก็ตาม เกือกม้า ก็ยังเป็นสัญลักษณ์ที่จะนำพาความโชคดีมาสู่พวกเขาอยู่นั่นเอง 

            ยิ่งไปกว่านั้น เกือกม้า ยังมีความเกี่ยวพันกับขนบธรรมเนียมประเพณีอีกด้วย อาทิ ในวัฒนธรรมกรีกโบราณเชื่อว่า การนำเกือกม้ามาไว้ในพิธีแต่งงานจะช่วยเหนี่ยวนำความสุข ทายาท และการมีชีวิตคู่ที่ราบรื่นยืนยาวมาสู่คู่บ่าวสาว ขณะที่ชาวโครเอเชียเชื่อว่าการแขวนเกือกม้าไว้เหนือที่นอนจะช่วยให้นอนหลับสบาย เป็นต้น

            ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เกือกม้า ได้กลายมาเป็นแรงบันดาลใจในการออกแบบเครื่องประดับให้กับบริษัทผู้ผลิตเครื่องประดับชั้นนำ ซึ่งได้รับความสนใจในหมู่ผู้บริโภคเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ไม่เพียงแต่รูปทรงที่ดูเก๋ไก๋แปลกตาเท่านั้น หากแต่ยังอาจเป็นเพราะการได้รับอิทธิพลมาจากรากฐานความเชื่อเรื่องเครื่องรางนำโชค อันจะช่วยเพิ่มความมั่นใจและอุ่นใจให้แก่ผู้สวมใส่ก็เป็นได้ 

ต่างหูเพชรรูปทรงเกือกม้า

เครื่องประดับโดย: Graff

จี้เกือกม้าทำจากทอง 18 กะรัต

เครื่องประดับโดย: Tiffany & Co.