ศูนย์ข้อมูลอัญมณีและเครื่องประดับ
ตำนานเข็มกลัดรูปโบว์ของจักรพรรดินีอูเจนี
เข็มกลัดรูปโบว์ของจักรพรรดินีอูเจนี (Eugénie de Montijo) (The Large Bow Corsage of Empress Eugénie) เป็นอัญมณีที่เล่าขานถึงความรุ่งโรจน์ของราชสำนักฝรั่งเศสในศตวรรษที่ 19 และการเดินทางอันยาวนานของเครื่องประดับชิ้นหนึ่งที่สะท้อนทั้งอำนาจ ความงาม และรสนิยมอันวิจิตรของจักรพรรดินีผู้เป็นตำนานแห่งแฟชั่นของยุคจักรวรรดิฝรั่งเศสที่สอง
กำเนิดแห่งเพชรพันประกาย
เข็มกลัดรูปโบว์นี้ถือกำเนิดขึ้นในปี 1855 โดยฝีมือของ François Kramer ช่างอัญมณีประจำราชสำนักฝรั่งเศส ผู้รังสรรค์ขึ้นจากเพชรในคลังหลวง “Diamants de la Couronne” เพื่อให้จักรพรรดินีอูเจนี ทรงสวมใส่ในงานเลี้ยงฉลองที่พระราชวังแวร์ซายส์ เนื่องในโอกาสเสด็จเยือนของสมเด็จพระราชินีวิกตอเรียแห่งอังกฤษ
เข็มกลัดนี้ประกอบด้วยเพชรเจียระไนกลมกว่า 2,438 เม็ด และเพชรโรสคัตอีก 196 เม็ด ฝังบนตัวเรือนทองและเงินที่ประณีตซับซ้อน โครงสร้างเป็นโบว์ขนาดใหญ่สองชั้น ปลายชายโบว์ไม่เท่ากันและห้อยด้วยพู่เพชรสองเส้นพร้อมพู่เล็กอีกห้าเส้น รวมเป็นการออกแบบที่ให้ความรู้สึกพลิ้วไหวและอ่อนช้อยราวผืนผ้า
เดิมทีเข็มกลัดเพชรรูปโบว์ชิ้นนี้เคยเป็นส่วนหัวของเข็มขัดเพชรเส้นงาม ซึ่งประดับด้วยอัญมณีกว่า 4,000 เม็ด รวมหนักถึง 359 กะรัต ต่อมาจักรพรรดินีทรงมีพระราชดำริให้รื้อแยกชิ้นส่วนออก แล้วนำมาดัดแปลงเป็นเข็มกลัดเพชร “Devant de Corsage” ที่ทอดยาวตั้งแต่หน้าอกจรดเอว ซึ่งนับเป็นแฟชั่นอันโอ่อ่าและทรงเกียรติในราชสำนักฝรั่งเศสยุคนั้น
ภาพจาก https://royalwatcherblog.com/2025/05/05/empress-eugenies-diamond-bow-brooch/
เสน่ห์อันทรงพลังแห่งอูเจนี
จักรพรรดินีอูเจนีแห่งฝรั่งเศส พระชายาของจักรพรรดินโปเลียนที่ 3 ทรงมีเชื้อสายสเปนและมีชื่อเสียงในฐานะสตรีผู้ทรงอิทธิพลด้านแฟชั่นที่สุดของยุโรปในศตวรรษที่ 19 พระองค์ทรงนำความสง่างามแบบสเปนผสมผสานกับรสนิยมฝรั่งเศสอันละเอียดอ่อน จนกลายเป็นเอกลักษณ์ที่ใครก็เทียบไม่ได้
พระองค์ทรงสวมเข็มกลัดโบว์เพชรชิ้นนี้ในงานสำคัญหลายครั้ง รวมถึงงานรับเสด็จสมเด็จพระราชินีวิกตอเรียในปี 1855 และงานล้างบาปของพระโอรส “เจ้าชายอิมพีเรียล” ในปี 1856 ก่อนที่เข็มขัดเพชรทั้งเส้นจะถูกแยกชิ้น และเหลือเพียงโบว์อันงามวิจิตรนี้เป็นชิ้นเดียวที่รอดพ้นกาลเวลา
การเดินทางจากราชสำนักสู่โลกใหม่
หลังการล่มสลายของจักรวรรดิฝรั่งเศสที่สอง รัฐบาลภายใต้สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่สามได้ตัดสินใจ ประมูลอัญมณีของราชสำนักฝรั่งเศสในปี 1887 เพื่อระดมทุนและลบสัญลักษณ์แห่งระบอบกษัตริย์ ซึ่งเข็มกลัดเพชรรูปโบว์ของจักรพรรดินีอูเจนีถูกขายในราคา 42,200 ฟรังก์ฝรั่งเศส ให้กับนาย Emile Schlessinger ช่างอัญมณีแห่งปารีส ซึ่งซื้อไว้แทนเศรษฐินีอเมริกัน Caroline Astor ผู้นำสังคมชั้นสูงแห่งนิวยอร์ก
จากนั้นอัญมณีชิ้นนี้ได้กลายเป็นของ “Mrs. Astor’s Diamond Stomacher” สัญลักษณ์แห่งยุคทองของอเมริกา ก่อนจะถูกสืบทอดต่อให้กับตระกูลขุนนางอังกฤษ Duke of Westminster เพื่อเป็นของขวัญแต่งงานในปี 1902 และต่อมาได้ผ่านมือของ Countess Beauchamp ผู้ซึ่งนำเข็มกลัดนี้มาสวมคู่กับมงกุฎไข่มุกและเพชรในงานกาลาที่โรงอุปรากร Covent Garden ปี 1939
การหวนคืนสู่มาตุภูมิ
หลังสงครามโลกครั้งที่สอง เข็มกลัดเพชรรูปโบว์นี้ได้ตกอยู่ในครอบครองของนักสะสมอัญมณีชื่อดัง Ralph Esmerian ในนิวยอร์ก จนกระทั่งในปี 2008 เข็มกลัดเพชรของจักรพรรดินีอูเจนีได้ถูกซื้อกลับคืนโดย พิพิธภัณฑ์ลูฟวร์ (Musée du Louvre) ผ่านมูลนิธิ Société des Amis du Louvre ด้วยมูลค่าถึง 6.72 ล้านยูโร ส่วนหนึ่งมาจากเงินบริจาคของนายและนาง Rouffet จำนวน 5 ล้านยูโร
การกลับคืนสู่ฝรั่งเศสของเข็มกลัดโบว์ชิ้นนี้ จึงเปรียบเสมือนการได้คืน “หัวใจแห่งมงกุฎ” ของชาติฝรั่งเศสอีกครั้ง และเป็นเครื่องหมายของความเชี่ยวชาญด้านศิลปะอัญมณีฝรั่งเศสในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ซึ่งสามารถทำให้โลหะแข็งเคลื่อนไหวอ่อนช้อยดุจราวผ้าพลิ้วไหว
วันนี้ “Large Bow Corsage of Empress Eugénie” กลายเป็นทั้งตำนานและปริศนา อัญมณีแห่งรักและอำนาจ ที่ครั้งหนึ่งเคยเปล่งประกายบนอกจักรพรรดินีผู้เลอโฉม ได้กลืนหายไปในเงามืดของกาลเวลา เหลือไว้เพียงเรื่องราวให้ผู้คนรุ่นหลังได้กล่าวขาน ว่าแม้เพชรจะคงอยู่ชั่วนิรันดร์ แต่ผู้ครอบครองกลับเปลี่ยนผ่านไปตามชะตาแห่งประวัติศาสตร์เสมอ
จัดทำโดย นางสาววาสนา สมเนตร์
สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน)
ธันวาคม 2568
--------------
ข้อมูลอ้างอิง
https://royalwatcherblog.com/2025/05/05/empress-eugenies-diamond-bow-brooch/
https://royal-magazin.de/french/eugenie-tassel-bow-brooch.htm
