ในยุคที่ผู้บริโภคให้ความสำคัญกับความยั่งยืนและความโปร่งใสมากขึ้น อุตสาหกรรมเพชรกำลังเผชิญกับคำถามสำคัญ “อะไรคือความแตกต่างระหว่างเพชรธรรมชาติกับเพชรสังเคราะห์?” รายงานล่าสุดจาก Natural Diamond Council (NDC) จึงออกมาเพื่อไขข้อสงสัย ความเข้าใจผิด และชี้ให้เห็นถึงข้อเท็จจริงเบื้องหลังอุตสาหกรรมเพชรที่หลายคนอาจไม่เคยรับรู้ ทั้งในมิติของสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และคุณค่าทางสังคม

        ตามรายงานฉบับใหม่ " Laboratory-Grown Diamond Facts " ชี้ชัดว่าเพชรธรรมชาติและเพชรสังเคราะห์ (lab-grown diamond) แม้จะมีองค์ประกอบทางเคมีคล้ายคลึงกัน แต่แตกต่างกันอย่างมีนัยยะในคุณค่าและที่มา รวมทั้งมาตรฐานนิยามคำว่า Diamond หมายถึง เพชรจากธรรมชาติ ส่วน Synthetic Diamonds, Laboratory-grown diamonds และ Laboratory-created diamonds หมายถึง เพชรสังเคราะห์

        โดยหนึ่งในความเข้าใจผิดที่พบบ่อย คือ ความเชื่อว่าเพชรสังเคราะห์เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากกว่า ทว่า รายงานระบุว่า มากกว่า 70% ของเพชรสังเคราะห์ถูกผลิตในจีนและอินเดีย ใช้พลังงานจากถ่านหินเป็นหลัก ซึ่งส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในระดับสูง ขณะที่บริษัทเหมืองเพชรธรรมชาติหลายแห่งกลับมีมาตรการด้านสิ่งแวดล้อมที่เข้มงวด และดำเนินโครงการฟื้นฟูธรรมชาติ เพื่อปกป้องระบบนิเวศอย่างยั่งยืน

        รายงานยังเปิดเผยว่า เพชรธรรมชาติยังคงเป็นทรัพยากรที่หายาก การผลิตทั่วโลกลดลงกว่า 37% ตั้งแต่ปี 2005 และคาดว่าจะหายากขึ้นเรื่อยๆ ในอีกไม่กี่ทศวรรษข้างหน้า ขณะที่ราคาของเพชรธรรมชาติเติบโตเฉลี่ย 3% ต่อปีตลอด 50 ปีที่ผ่านมา ส่วนเพชรสังเคราะห์กลับมีราคาลดลงกว่า 76% ตั้งแต่ปี 2018 (ราคาขายปลีกลดลงจาก 3,625 ดอลลาร์สหรัฐ ในปี 2018 เหลือเพียง 855 ดอลลาร์สหรัฐ ในปี 2025)

ภาพจาก https://www.professionaljeweller.com/natural-diamond-council-new-report/

ในเชิงจริยธรรม เพชรธรรมชาติที่ผ่านระบบ Kimberley Process และรับรองโดย Responsible Jewellery Council ได้ช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจของชุมชนท้องถิ่นในประเทศผู้ผลิต เช่น แคนาดา บอตสวานา และนามิเบีย ตัวอย่างเช่น อุตสาหกรรมเพชรคิดเป็น 20% ของ GDP ในเขต Northwest Territories ประเทศแคนาดา และมีการจ้างงานกว่า 1,000 ตำแหน่ง ขณะที่เพชรสังเคราะห์ขาดการตรวจสอบในเรื่องความยั่งยืนดังที่กล่าวอ้าง

        แม้เพชรสังเคราะห์จะได้รับความนิยมในกลุ่มผู้บริโภครุ่นใหม่ โดยเฉพาะในด้านราคาที่ย่อมเยาและการตลาดที่เข้าถึงง่าย ผู้ประกอบการควรมองเห็นโอกาสในการวางตำแหน่งของเพชรทั้งสองประเภทให้ตอบโจทย์ลูกค้าแต่ละกลุ่มได้อย่างเหมาะสม พร้อมทั้งเน้นการสื่อสารที่โปร่งใสและอิงหลักฐาน เพื่อสร้างความเข้าใจอย่างรอบด้าน

        รายงานฉบับนี้เผยแพร่ภายหลังจากสถาบันอัญมณีศาสตร์แห่งสหรัฐอเมริกา (GIA) ประกาศ ไม่ใช้การจัดเกรดเพชรตามหลัก 4C ในการประเมินเพชรสังเคราะห์ โดยระบุว่าเป็น ระดับพรีเมียมหรือระดับมาตรฐาน ซึ่งตอกย้ำว่า เพชรธรรมชาติไม่ใช่เพียงเครื่องประดับที่สวยงาม แต่ยังเป็นมรดกทางธรรมชาติที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ผู้ประกอบการและผู้เกี่ยวข้องในอุตสาหกรรมควรใช้ข้อมูลนี้เพื่อพัฒนาแผนกลยุทธ์ ทั้งในด้านการตลาด การสื่อสาร และการวางตำแหน่งผลิตภัณฑ์ เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคยุคใหม่ได้อย่างถูกต้อง โดยมีรากฐานของความโปร่งใสและความรับผิดชอบเป็นหลักยึดสำคัญจะทำให้อุตสาหกรรมสามารถก้าวไปข้างหน้าได้อย่างมั่นคงในระยะยาว

จัดทำโดย นายพุทธิพร วิชัยดิษฐ

สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน) 

กรกฎาคม 2568